10 SORUDA BOŞANMA SÜRECİ
1- Boşanma davası nerede açılır?
Boşanma davası, eşlerden birinin yerleşim yerindeki ya da eşlerin son altı aydır birlikte yaşadıkları yer aile mahkemesinde açılabilir. Türkiye’de aile mahkemesi olmayan yerlerde ise asliye hukuk mahkemesi aile mahkemesi sıfatıyla bu davalara bakar. Örneğin Gaziantep’te yaşayan biri için davanın Gaziantep Aile Mahkemesi’nde açılması mümkündür. Yetki kuralları kamu düzenine ilişkin değildir, bu nedenle yanlış yerde açılmış bir dava, karşı taraf itiraz etmedikçe devam edebilir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2017/6248 E., 2018/10772 K. “Boşanma davalarında yetkili mahkeme, davacının veya davalının yerleşim yeri ya da eşlerin son altı ay birlikte oturdukları yer mahkemesidir.”
2. Hangi gerekçelerle boşanma davası açılabilir?
Türk Medeni Kanunu’na göre boşanma, özel ve genel sebeplerle talep edilebilir. Özel sebepler arasında zina, hayata kast, kötü muamele, terk ve akıl hastalığı yer alır. En yaygın olarak kullanılan genel sebep ise evlilik birliğinin temelinden sarsılmasıdır. Bu durumda taraflar, ortak yaşamı sürdürmelerinin kendilerinden beklenemeyeceği ölçüde evlilik birliğinin zedelendiğini ispatlamak zorundadır. Bu gerekçede kusur değerlendirmesi çok önemlidir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2016/17331 E., 2017/9590 K. “Evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı sabit olan davalarda, tarafların birlikte yaşamaya devam etmeleri beklenemez.”
3. Anlaşmalı boşanma nedir, nasıl olur?
Anlaşmalı boşanma, eşlerin boşanmanın tüm hukuki sonuçlarında uzlaşmaları halinde açılabilen bir dava türüdür. Evliliğin en az bir yıl sürmüş olması şartıyla, taraflar birlikte başvurabilir veya biri diğerinin açtığı davayı kabul edebilir. Hazırlanacak anlaşmalı boşanma protokolünde mal paylaşımı, nafaka, çocukların velayeti ve kişisel ilişki düzenlemeleri açıkça belirtilmelidir. Hâkim, tarafları duruşmada dinler ve iradelerinin serbestçe oluştuğuna kanaat getirirse, boşanmaya karar verebilir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2016/11042 E., 2018/6985 K. “Anlaşmalı boşanma protokolü tarafların gerçek iradesini yansıtmalı ve hâkimin denetiminden geçmelidir.”
4. Çekişmeli boşanma ne demek?
Çekişmeli boşanma, tarafların boşanma konusunda veya boşanmanın sonuçlarında anlaşamadığı durumlarda açılan davadır. Eşlerden biri boşanmak istemiyorsa ya da nafaka, velayet, tazminat, mal paylaşımı gibi konularda uzlaşma sağlanamamışsa, dava çekişmeli hale gelir. Bu tür davalarda tarafların kusurları, deliller, tanık beyanları ve mahkemenin takdiri doğrultusunda karar verilir. Süreç uzun ve yıpratıcı olabilir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2015/20325 E., 2016/16012 K. “Çekişmeli boşanma davalarında, tarafların kusur oranları ve delillerin değerlendirilmesi sonucunda hüküm kurulmalıdır.”
5. Boşanma davası ne kadar sürer?
Boşanma davasının süresi, davanın anlaşmalı mı yoksa çekişmeli mi olduğuna göre değişir. Anlaşmalı boşanmalarda tüm belgeler eksiksiz sunulursa dava tek celsede sonuçlanabilir. Ancak çekişmeli davalar; tanık dinlenmesi, bilirkişi raporları, delil toplanması gibi nedenlerle 1 ila 3 yıl arasında sürebilir. Davanın görüldüğü mahkemenin iş yoğunluğu da süreci etkileyen bir diğer faktördür.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2018/6286 E., 2019/9264 K. “Usulüne uygun yürütülen yargılamada, tarafların kusur tespiti ve delil değerlendirmesi nedeniyle davaların süresi uzayabilir.”
6. Nafaka nasıl belirlenir?
Nafaka, boşanma sürecinde ve sonrasında ekonomik açıdan zayıf durumda olan eşin veya çocuğun korunması amacıyla düzenlenir. Mahkeme, tarafların gelir düzeyi, yaşam standartları ve ihtiyaçlarını dikkate alarak nafaka miktarını belirler. Boşanma sürecinde tedbir nafakası, boşanma sonrası ise yoksulluk ve iştirak nafakası hükmedilebilir. Taraflar arasında önceden yapılan anlaşmalar mahkemece uygun görülürse hükme esas alınabilir.
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, 2017/14372 E., 2018/8630 K. “Yoksulluk nafakası, boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek taraf lehine, kusuru daha ağır olmamak kaydıyla hükmedilebilir.”
7. Çocuğun velayeti kime verilir?
Velayet düzenlemesinde temel ilke çocuğun üstün yararıdır. Mahkeme, çocuğun yaşı, ebeveynlerin sosyal ve ekonomik durumu, bakım kapasitesi ve çocuğun hangi ebeveyne daha bağlı olduğu gibi kriterleri göz önünde bulundurur. 12 yaşını geçmiş çocukların görüşü alınarak karar verilir. Eşlerden birine verilen velayet kararı kesin olmayıp, şartların değişmesi durumunda yeniden değerlendirme yapılabilir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2016/16942 E., 2017/13832 K. “Velayet düzenlemesinde, çocuğun yaşadığı ortam, ebeveynin bakım ve gözetim yükümlülüğünü yerine getirip getirmediği değerlendirilmelidir.”
8. Mal paylaşımı ne zaman ve nasıl yapılır?
Boşanma kararı kesinleştikten sonra, edinilmiş malların paylaşımı için ayrı bir mal rejimi tasfiyesi davası açılmalıdır. Mal rejimi olarak evlilik süresince “edinilmiş mallara katılma rejimi” uygulanır. Evlilik içinde kazanılan mallar, istisnalar dışında eşler arasında eşit şekilde paylaşılır. Taraflar arasında evlenmeden önce mal ayrılığı sözleşmesi yapılmışsa bu durum farklı sonuçlar doğurabilir.
Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, 2015/13494 E., 2016/16457 K. “Mal rejiminin tasfiyesinde, evlilik içinde edinilen mallar eşit esasına göre paylaşılır; kişisel mallar kapsam dışındadır.”
9. Avukat tutmak zorunlu mu?
Boşanma davalarında avukat tutmak yasal olarak zorunlu değildir. Ancak çekişmeli boşanma davalarında hak kaybına uğramamak ve süreci doğru yönetmek adına uzman bir aile hukuku avukatından destek alınması önemlidir. Anlaşmalı boşanma davasında da hazırlanan protokolde yapılacak hukuki hatalar ileride sorun doğurabilir. Bu nedenle profesyonel destek, davanın sağlıklı yürütülmesi açısından avantaj sağlar.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2019/4569 E., 2020/7819 K. “Boşanma davalarında usul ve şekil hataları, kararın bozulmasına neden olabileceğinden tarafların hak kaybı yaşamaması için hukuki yardım almaları önemlidir.”
10. Boşandıktan sonra soyadı değişir mi?
Boşanma kararı kesinleştikten sonra kadın eş, evlenmeden önceki soyadına geri döner. Ancak boşandığı eşinin soyadını kullanmak istemesi halinde, bu kullanımın haklı bir sebebe dayanması ve talebin mahkemeye iletilmesi gerekir. Örneğin mesleki tanınırlık, çocuklarla aynı soyadı taşıma isteği gibi gerekçelerle kadın eş, eşinin soyadını taşımaya devam edebilir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2016/11956 E., 2017/9874 K. “Boşanma sonrası kadının eski eşinin soyadını kullanmak istemesi halinde, haklı nedenin varlığı aranır ve hâkimin onayı gerekir.”
Sonuç Boşanma süreci, her çift için farklı hukuki ve duygusal dinamikler içerebilir. Yukarıdaki bilgiler genel bir çerçeve sunmakla birlikte, özel durumlar için mutlaka uzman bir avukattan destek alınmalıdır. Gaziantep’te boşanma davalarına ilişkin hukuki danışmanlık ve dava takibi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.